چالش‌ها و فرصت‌های صادرات فرش ایرانی در بازار جهانی
آقای مجید کرمی فعال صنعت فرش ماشینی: در حوزه صادرات فرش، نکته مهم این است که ما در کشوری زندگی می‌کنیم که بیش از ۲۵۰۰ سال سابقه در تولید فرش دارد. هنرمندان ایرانی همیشه در صدر نوآوری و خلاقیت قرار داشته‌اند و آثار متفاوت و باکیفیتی را به بازار عرضه کرده‌اند.
در زمینه فرش دست‌باف، همواره رقبای جدی داشته‌ایم، اما به دلیل کیفیت بالای فرش ایرانی، حتی کشورهایی که خود تولیدکننده هستند، ترجیح می‌دهند نسخه اصل را از ایران تهیه کنند. به‌عنوان مثال، امروزه در چین، اقشار مرفه تمایل دارند فرش ایرانی خریداری کنند چون می‌دانند فرش ایرانی دوام و کیفیت دارد.
تولیدکنندگان ایرانی از گذشته با وسواس بالا روی کیفیت، دوام و زیبایی کار می‌کردند تا برند فرش ایران در بازار جهانی اعتبار خود را حفظ کند. در سال‌های اخیر، در بخش فرش ماشینی نیز شاهد نوآوری‌های زیادی بوده‌ایم و ایران در این زمینه نیز از نظر کیفیت حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. حتی در شرایط تحریم، فرش ایرانی از کانال‌های مختلف به فروش رسیده است.
در نمایشگاه‌ها، چه در طرح‌های کلاسیک و چه مدرن، تولیدکنندگان ایرانی حضور فعالی دارند. با اینکه برخی طرح‌ها کپی می‌شوند، اما به دلیل ارزان‌تر بودن مواد اولیه و تأمین آن در داخل کشور، سهم فروش ایران در بازار بالاتر است.
یکی از چالش‌های ما، عدم حضور مؤثر در برخی بازارها به دلیل مسائل مالی، دانش فروش، تسلط به زبان و قوانین بین‌المللی است. تاجرهای موفق معمولاً با طراحی‌های ساده و کم‌هزینه اما تأثیرگذار، توانسته‌اند فروش بالایی داشته باشند، در حالی که برخی تولیدکنندگان میلیاردها تومان هزینه می‌کنند اما نتیجه مطلوبی نمی‌گیرند.
تجربه نشان داده که تاجرهای آگاه، همواره حامی تولید بوده‌اند. چون وقتی بازارپردازی خوبی انجام شود، تولید نیز رونق می‌گیرد. در سایر صنایع نیز دیده‌ایم که شرکت‌هایی که دانش بازار و تبلیغات داشتند، به موفقیت‌های بزرگی دست یافته‌اند.
در فروشگاه‌های هایپرکالایی، یکی از دلایل موفقیت، تنوع محصول و شیوه‌های متنوع پرداخت است. این مدل‌ها کمک کرده‌اند که خانواده‌ها بتوانند بدون نیاز به ضامن یا چک، کالای مورد نیاز خود را به‌صورت اقساطی تهیه کنند. مثلاً در مورد جهیزیه، خانواده‌ها ترجیح می‌دهند حتی فرش دست‌باف هم بخرند، اگر امکان پرداخت ۳۶ ماهه داشته باشند.
این مدل فروش اقساطی به اقتصاد خانواده کمک کرده و حتی باعث شده بسیاری از مشتریان تصمیم به تغییر دکوراسیون منزل خود بگیرند، حتی اگر قصد اولیه‌شان خرید فرش نبوده باشد.
البته گاهی چالش‌هایی بین تولیدکنندگان و فروشگاه‌های زنجیره‌ای وجود دارد. اما واقعیت این است که هیچ تولیدکننده‌ای مجبور نیست کالای خود را با قیمتی کمتر از توجیه اقتصادی بفروشد. از سوی دیگر، هایپرها معمولاً انبارهای پر از کالا دارند که باید نقد شوند، و همین امر باعث می‌شود برخی کالاها را با تخفیف زیاد عرضه کنند، که به نفع مصرف‌کننده است.
در مورد نمایشگاه‌ها نیز باید گفت که نمایشگاه موفق نیاز به زیرساخت دارد. تجربه ترکیه در سال گذشته نشان داد که برگزاری نمایشگاه در محل حضور تولیدکننده، موفقیت‌آمیز است. اگر در ایران، نمایشگاه‌ها در تهران برگزار شوند، موفقیت بالایی خواهند داشت؛ چون تهران زیرساخت مناسب، هتل، فرودگاه و دسترسی دارد.
پیشنهاد می‌شود که نمایشگاه‌های مرتبط با فرش در تهران، به‌صورت هم‌زمان در دو نمایشگاه بین‌المللی تهران و شهر آفتاب برگزار شوند. این کار، هم هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و هم باعث جذب بیشتر بازدیدکننده و خریدار می‌شود. اگر همه نهادها مثل انجمن نساجی و اتاق بازرگانی هم‌راستا عمل کنند، موفقیت حتمی است.
در نهایت، باید تأکید کرد که مشتریان فرش دست‌باف و ماشینی دو گروه متفاوت‌اند. ولی می‌توان شرایطی را فراهم کرد که هر دو بازار به موازات هم رشد کنند.
