در زنجیره فرش ماشینی استراتژی صنعتی نداریم .
جواد سجادی بیدگلی، عضو انجمن صنایع نساجی ایران، در گفت‌وگویی به بررسی وضعیت فعلی صنعت فرش ماشینی کشور پرداخت.
او با اشاره به رکود کم‌سابقه این صنعت، دلایل، چالش‌ها و راهکارهای پیش رو را برای برون‌رفت از این شرایط تحلیل کرد. این مصاحبه، تصویری جامع از مشکلات صنعت فرش ماشینی و برنامه‌های پیشنهادی برای بهبود وضعیت ارائه می‌دهد.
سجادی در ابتدای صحبت‌های خود به رکودی اشاره کرد که از نیمه دوم سال ۱۴۰۲ بر صنعت فرش ماشینی سایه افکنده است. وی اظهار داشت: «این رکود به گفته بسیاری از پیشکسوتان، طی ۱۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. از کاهش تقاضای داخلی گرفته تا مشکلات متعدد در صادرات، همه این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا تولیدکنندگان با بحران روبرو شوند.»
او افزود: «تولید فرش ماشینی به مراتب بیشتر از تقاضای داخلی است. نبود راه‌های صادراتی به دلیل تحریم‌ها و الزام صادرکنندگان به رفع تعهدات ارزی نیز مزید بر علت شده است. این شرایط، انگیزه صادرکنندگان را کاهش داده و تولید مازاد بر مصرف، انبارهای تولیدکنندگان را پر کرده است.»
سجادی در ادامه، به دیگر چالش‌های این صنعت پرداخت: «نوسانات قیمت ارز، وابستگی به واردات مواد اولیه نظیر نخ اکریلیک، و تصمیمات ناگهانی ارگان‌های مرتبط، تولیدکنندگان را با سردرگمی مواجه کرده است. از طرفی، انقباضی عمل کردن بانک‌ها و عدم ارائه تسهیلات مالی، مانع از سرمایه‌گذاری و تأمین نقدینگی برای تولیدکنندگان شده است.»
وی با تاکید بر مشکلات ساختاری، نبود استراتژی صنعتی را یکی از اساسی‌ترین چالش‌های این حوزه دانست و گفت: «در زنجیره تولید فرش ماشینی، برخی حلقه‌ها بیش از حد رشد کرده و برخی دیگر همچنان ضعیف مانده‌اند. این ناهماهنگی در رشد، مشکلاتی جدی ایجاد کرده است.»
سجادی از طرح پایش زنجیره تولید فرش ماشینی به عنوان راهکاری مهم یاد کرد و توضیح داد: «اتاق بازرگانی کاشان تصمیم گرفته تا با پایش کامل صنعت فرش ماشینی در منطقه کاشان، آران و بیدگل، و نطنز، اطلاعات دقیقی از زنجیره تولید جمع‌آوری کند. این اطلاعات شامل تعداد و نوع ماشین‌آلات، میزان تولید، و مصرف مواد اولیه خواهد بود. هدف ما از این پایش، ایجاد یک بانک اطلاعاتی جامع برای برنامه‌ریزی دقیق‌تر است.»
او تاکید کرد که همکاری تولیدکنندگان در این طرح بسیار ضروری است: »این اطلاعات به هیچ وجه در اختیار ارگان‌های دیگر قرار نخواهد گرفت و کاملاً محرمانه باقی می‌ماند. با این حال، داشتن چنین داده‌هایی می‌تواند به ما در تدوین استراتژی صنعتی و ارائه درخواست‌های دقیق به دولت برای تأمین بودجه و مواد اولیه کمک کند.»
سجادی با اشاره به اهمیت نقش دولت در حمایت از صنعت فرش ماشینی، گفت: «این صنعت نه تنها یکی از کم‌هزینه‌ترین و پاک‌ترین صنایع کشور است، بلکه سهم بزرگی در اشتغال‌زایی و تولید ناخالص داخلی دارد. اما مشکلات موجود، از جمله بخشنامه‌های غیرکارشناسی، صادرات را برای تولیدکنندگان دشوار کرده است. ما از دولت انتظار داریم تا با اصلاح سیاست‌ها، حمایت بیشتری از این صنعت داشته باشد.»
او ادامه داد: «اگر دولت به صنعت فرش ماشینی توجه نکند، رکود فعلی می‌تواند منجر به سونامی بیکاری و ورشکستگی شود. چنین شرایطی نه تنها پیامدهای اقتصادی، بلکه اثرات اجتماعی و امنیتی نیز به دنبال خواهد داشت.»
با وجود تمام مشکلات، سجادی به ظرفیت‌های قابل توجه این صنعت اشاره کرد و افزود: «فرش ایرانی، چه دستباف و چه ماشینی، یک برند جهانی است. این پتانسیل می‌تواند فرصتی برای ارزآوری و صادرات فرهنگ ایرانی به اقصی نقاط جهان باشد. اما برای بهره‌برداری از این ظرفیت، نیازمند اصلاح ساختارها و افزایش حمایت‌ها هستیم.»
سجادی در پایان، بر اهمیت تدوین نقشه راهی جامع برای آینده صنعت فرش ماشینی تاکید کرد و گفت: «ما باید از این فرصت برای احیای صنعت فرش ماشینی استفاده کنیم. با همکاری تولیدکنندگان، دولت و بخش خصوصی، می‌توان این صنعت را به جایگاه شایسته‌اش در اقتصاد کشور رساند. اگر همه دست به دست هم دهیم، این رکود می‌تواند به فرصتی برای رشد و توسعه تبدیل شود.»
این گفت‌وگو، چشم‌انداز جامعی از وضعیت صنعت فرش ماشینی ایران ارائه می‌دهد و بر ضرورت برنامه‌ریزی و همکاری همگانی برای عبور از این چالش‌ها تاکید دارد.
