فرش قفقازی چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

قفقاز ناحیه ای در آسیا و اروپا میان دریای خزر و دریای سیاه است که رشته کوه قفقاز در آن واقع است. قفقاز از نظر سیاسی به دو بخش قفقاز جنوبی و قفقاز شمالی تقسیم می شود و دارای مساحتی حدود ۵۰۰.۰۰۰ کیلومتر مربع و جمعیتی حدود ۵۰.۰۰۰.۰۰۰ نفر می باشد.

قفقاز جنوبی شامل آذربایجان ، ارمنستان، گرجستان و بخش های کوچکی از شمال غربی ایران و شمال شرقی ترکیه می شود. اما قفقاز شمالی جزئی از روسیه است و شامل جمهوری های خودگردان داغستان، چچن، اینگوشتیا، اوستیای شمالی-انالیا، کاباردینو-بالکاریا، کارچای-چرکسیا، سرزمین کراسنودار، آدیغیه و سرزمین استاوروپول می شود.

فرش های قفقازی در دامنه های جنوبی، شرقی و شمالی رشته کوه های قفقاز تولید می شوند.

فرش هایی که پیش از سال ۱۹۲۵ تولید شدند به پنج گروه تقسیم می شوند: فرش های کازاک، قره باغی، شیروان، کوبا و داغستان. فرش های منطقه قره باغ اغلب دارای طرح و نقش بهتر و ظریفتری هستند و به فرش های ایرانی شباهت دارند. خارج از این گروه بندی، فرش های ورنی، سیله و گنجه نیز وجود دارند.

اهمیت این فرش ها، به الگوی هندسی آنهاست که به گونه های خلاق و متفاوت نمایان می شوند. این فرش ها دارای الگوهای بسیار متنوع و زنده ای هستند. الگوهای دیگری نظیر پیکره حیوانات به صورت منحنی شکل و صور دیگر نیز وجود دارند.

در تار و پود و اصولا در بافت فرش های قفقازی قدیمی تر، تماما از الیاف پشمی که با دست تولید می شوند، به کار رفته می شود. رنگ های طبیعی بسیار قوی و شفاف هستند. کیفیت خوب الیاف پشمی و گره های ترکی باعث می شود که این فرش ها دوام بالایی داشته و از شهرت خوبی برخوردار باشند.

در فرش های جدیدتر که از بعد از سال ۱۹۲۵ بافته شده اند، الیاف پنبه ای و رنگ های مصنوعی که اغلب با شستن، تغییر رنگ می دهند، به کار می رود. و همچنین غالبا دارای طرح های کمتر و ساده تری هستند. این فرش ها نسبتا با دوام هستند. ولی از نظر هنری آنقدرها جالب نیستند. نامهای متداول این فرش ها فرش کازاک، دربند، گنجه، ایروان و سیروان و … هستند.

امروزه فرش های جدیدتر با الهام از فرش های قفقازی که با رنگهای گیاهی طبیعی، رنگ می شوند در پاکستان تولید می شوند. این فرش ها از دوام بالایی برخوردار هستند و دارای پرزهای نسبتا کوتاهی هستند و با نام فرش کازاک به فروش می رسند.

بیشتر بخوانید:

       گبه دو طرفه یا پتویی چیست و چه کاربردی دارد؟

       فرش شگی فرشی خاص در دنیای فرش ماشینی