دیاری در گفتگو با آنا تشریح کرد؛
هدفگذاری سرای نوآوری فرش ماشینی در کاشان چیست؟/ پیگیری طرح بورسیه دانشجویان نساجی توسط صاحبان صنعت
رئیس سرای نوآوری فرش ماشینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان گفت: «هدفگذاری برای تبدیل به بزرگ‌ترین مرکز تخصصی علمی پژوهشی و کارآفرینی حوزه صنعت فرش ماشینی ایران در دستور کار این سرا قرار دارد.»
مجتبی آزادیان؛ دانشگاه آزاد اسلامی وارد دهه پنجم راه‌اندازی خود شده و دانشگاه سعی کرده است در هر دهه برنامه‌ای جامع داشته باشد و اهدافی را ترسیم کند. به‌طور مثال دهه نخست، دهه ایجاد و راه‌اندازی بود، دهه دوم، دهه توسعه و دهه سوم، دهه تحصیلات تکمیلی بود و دهه چهارم به توسعه‌های پژوهشی پرداخته شد. اکنون دانشگاه آزاد اسلامی به این نتیجه رسیده که باید دانشگاه کارآفرین شود و دانشگاه مؤثرتری برای جامعه باشد. دانشگاهی باشد که بتواند جدای از مباحث پژوهشی و آموزشی، بخشی از مشکلات جامعه را استحصال کرده و برای آنها راه‌حل پیدا یا حداقل برای فارغ‌التحصیلان و دانشجویان خود کارآفرینی کند یا حداقل اینکه آنها را در ریل کارآفرینی بیندازد و آموزش دهد و هدایت و راهنمایی‌شان کند.
در این راستا، در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی طرح ایجاد سراهای نوآوری مطرح شد و آیین‌نامه سراهای نوآوری به تصویب هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی که بالاترین مرکز تصمیم‌گیری این دانشگاه است، رسیده و آیین‌نامه آن ابلاغ شد. ابتدا قرار شد با توجه به ظرفیت‌هایی که هر استان دارد، به هر استان یک سرای نوآوری اختصاص دهند. به‌طور مثال استان همدان که در صنعت مبل‌سازی سابقه ۱۰ تا ۱۵ ساله دارد و به‌صورت تخصصی کار می‌کند، مجوز سرای نوآوری مبل به واحد ملایر داده شد.
کاشان از جمله استثنائات و شهرهایی است که مرکز استان نیست؛ اما موفق شده است مجوز سرای نوآوری را اخذ کند. سرای نوآوری فرش ماشینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان جزء نخستین سراهای نوآوری ایران است که بیزینس‌پلن (طرح کسب و کار و طرح تجاری) آن مصوب شده و به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ارسال شده و آنجا هم مصوب شده است تا تسهیلاتی را در اختیار این سرا قرار دهند.
به همین مناسبت با منصور دیاری رئیس سرای نوآوری فرش ماشینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان به گفتگو نشسته و آخرین جزئیات فعالیت‌های این سرا را جویا شده‌ایم که مشروح آن را می‌خوانید:
تحصیلات شما در چه رشته‌ای است و از چه زمانی با دانشگاه همکاری می‌کنید؟
دیاری: بنده دکتری مهندسی نساجی از دانشگاه صنعتی امیرکبیر دارم و عضو هیئت علمی و استادیار گروه مهندسی نساجی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان هستم. حدود ۱۵ سال است که با دانشگاه همکاری دارم و عضو هیئت علمی تمام‌وقت هستم. در مقطعی حدوداً دو ساله معاون و چهار سال نیز رئیس دانشگاه آزاد اسلامی کاشان بودم و پس از آن با کمک همکاران مرکز تحقیقات فرش ماشینی دانشگاه را راه‌اندازی کردیم و مسئولیت آن به بنده واگذار شد و اخیراً هم مجوز رسمی سرای نوآوری فرش ماشینی را اخذ کرده‌ایم.
درباره سرای نوآوری فرش ماشینی توضیح دهید.
دیاری: در چشم‌اندازی که برای این سرا داریم، امیدواریم با کمک صنعتگران منطقه کاشان بتوانیم در توسعه صنعت فرش ماشینی کاشان نقش داشته باشیم و اینکه تا پنج سال آینده بزرگ‌ترین مرکز تخصصی علمی پژوهشی و کارآفرینی حوزه صنعت فرش ماشینی ایران باشیم. تا زمانی که منطقه کاشان و آران و بیدگل بزرگ‌ترین مرکز تولید و صادرات فرش ماشینی ایران است، این سرا هم بزرگ‌ترین و تخصصی‌ترین جایی خواهد بود که در حوزه‌های کارآفرینی و علمی پژوهشی و به‌ویژه فعالیت‌های دانش‌بنیان فعالیت خواهد کرد.
در افق ۱۰ ساله، چشم‌اندازی که برای سرای نوآوری فرش ماشینی دیده‌ایم، این است که این سرا با تلاش دانشگاه و صنعت، یکی از معدود مراکز بین‌المللی در حوزه کفپوش‌های ماشینی دنیا شود تا بتوانیم در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشیم.
اکنون وضعیت فرش ماشینی ایران در مقایسه با دنیا چگونه است؟
دیاری: با وجود انتقاداتی که برخی از دوستان ممکن است به بخش‌هایی از صنعت فرش ماشینی ایران ازجمله وابستگی آن به خارج از کشور داشته باشند؛ ولی واقعیت این است که جزء معدود صنایع ایران است که بین پنج تولیدکننده و صادرکننده بزرگ در دنیا قرار دارد. اکنون ایران در کنار کشورهایی مانند ترکیه، بلژیک، مصر و عربستان جزء پنج کشور نخست دنیا در حوزه تولید و صادرات فرش ماشینی است. سالانه حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار فرش ماشینی صادر می‌شود که رقم قابل توجهی است.
با توجه به اینکه فرش ماشینی صنعت مادر و صنعت خیلی بزرگی نیست؛ اما درصد قابل توجهی از صادرات را به خود اختصاص داده است و یکی از دلایلی هم که پس از ۴۰ سال برای نخستین‌بار صنعت نساجی ایران تحت تحریم‌های ظالمانه آمریکا قرار گرفت، این بود که موفق شده بودیم صادرات خوبی در این زمینه داشته باشیم و آمریکا با این اقدام خود می‌خواهد راه صادرات ما را ببندد.
حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد از صادرات فرش ماشینی ایران متعلق به منطقه کاشان و آران و بیدگل است
به هر حال تلاش بسیار خوبی در حوزه صنعت فرش ماشینی ایران در حال انجام است و با اینکه بخش خصوصی محسوب می‌شود؛ اما همکاران به‌خوبی تلاش می‌کنند. با وجود همه سختی‌هایی که در ایران در صنایع مختلف می‌بینیم و در صنعت فرش ماشینی هم وجود دارد، اکنون از حدود هزار و ۵۰ کارخانه فرش ماشینی حدود ۸۵۰ کارخانه در منطقه کاشان و آران و بیدگل متمرکز شده و به همین دلیل منطقه کاشان بزرگ‌ترین مرکز تولید و صادرات فرش ماشینی ایران است. حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد از صادرات فرش ماشینی ایران متعلق به همین منطقه است.
۸۰ درصد اشتغال کاشان متعلق به صنعت فرش ماشینی است
با توجه به اعتقادات مذهبی که در منطقه کاشان و آران بیدگل وجود دارد، با اینکه سود بسیاری از کارآفرینان در حوزه صنعت فرش ماشینی کم شده است؛ ولی حاضر نیستند کارگران خود را بیکار کنند. این موضوع را هم در وضعیت کرونایی دیدیم و هم در وضعیت تحریم می‌بینیم، در شرایطی که بازار در این صنعت پویا نیست، مدیران و کارآفرینان ما در حوزه فرش ماشینی تلاش قابل ستایشی دارند. صنعت فرش ماشینی در شهر کاشان حدود ۸۰ درصد و در شهر آران و بیدگل بالای ۹۰ درصد اشتغال را به خود اختصاص داده است.
حدود ۸۵۰ باب کارخانه فرش ماشینی و صنایع وابسته در کاشان وجود دارد و متأسفانه با کمبود مهندس نساج مواجهیم. حدود یک ماه پیش به‌قدری کمبود داشتیم که فراخوان دادیم. از کل فراخوانی که داشتیم حدود ۱۰ نفر فراخوان ما را پاسخ دادند.
بورسیه دانشجویان توسط صاحبان صنعت فرش ماشینی
اکنون طرحی را پیگیری می‌کنیم که دانش‌آموزان علاقه‌مندی که دوست دارند در حوزه فرش ماشینی در دانشگاه آزاد اسلامی تحصیل کنند، توسط صاحبان صنعت فرش ماشینی و حامیان آن بورسیه شوند. با توجه به اینکه دانش‌آموزان باید شهریه بپردازند، با این طرح بدون هیچ هزینه‌ای به دانشگاه آمده و تحصیل می‌کنند. اگر دانش‌آموزان خوب درس بخوانند و علاقه‌مند باشند به‌هیچ عنوان نگرانی بابت کار نخواهند داشت.
اگر هرکدام از ۸۵۰ کارخانه فرش ماشینی و صنایع وابسته فقط یک نیرو هم بخواهد، حداقل ۸۵۰ مهندس نساجی می‌خواهیم که اکنون بیش از ۲۰۰ نفر در منطقه آران و بیدگل نیاز داریم. خیلی از کارگران و فارغ‌التحصیلان از رشته‌های دیگر در حوزه نساجی کار می‌کنند که اتفاقاً در این حوزه تخصصی هم ندارند. علاوه‌بر این در بعضی از بخش‌های صنعت فرش ماشینی و نساجی مانند ریسندگی‌ها نیاز بیشتری به مهندس نساج نیاز داریم. در کارخانه‌های ریسندگی حتی سرشیفت‌های ما باید مهندس نساج باشند؛ چراکه خط تولید را باید در اختیار آنان قرار داد. در خط تولید ۵۰ نیرو مشغول به کار هستند، شیفت صبح، عصر و شب دارد و حتماً در هر شیفت مهندس نساج نیاز است. همچنین مدیر تولید، مدیر داخلی کارخانه و ... باید مهندس نساج باشند.
در برخی از کارخانه‌های نساجی بالای ۱۰ مهندس نساج مشغول به کار هستند و همچنان هم نیاز وجود دارد. فقط نکته‌ای که وجود دارد این است که در کاشان و آران و بیدگل از قدیم ذهنیت منفی روی رشته مهندسی نساجی به وجود آمده است و دلیل آن هم ورشکسته‌شدن دو کارخانه بزرگ نساجی کاشان و ریسندگی و بافندگی است. اعتقاد داریم اگر مهندسان نساج در آنجا مدیر بودند، این اتفاق رخ نمی‌داد. صنعت فرش ماشینی صنعت بسیار پویایی است و جزء معدود صنعت‌هایی هستیم که آخرین تکنولوژی را در منطقه کاشان داریم.
سالی ۱۰۰ تا ۲۰۰ مهندس نساجی فقط در کاشان نیاز داریم
اکنون در بسیاری از کارخانه‌های فرش ماشینی و ریسندگی و بافندگی متخصصان رشته‌های دیگر مشغول به کار هستند. به‌طور مثال رشته‌های کامپیوتر خدمت می‌کنند که در این حوزه تخصصی هم ندارند؛ ولی به دلیل کمبودی که وجود دارد و فقط برای انجام کار جذب شده‌اند؛ بنابراین به دوستانی که علاقه‌مند و جویای کار هستند و می‌خواهند برای آینده خود تلاش کنند، به‌ویژه دانش‌آموزانی که می‌خواهند انتخاب رشته کنند، این نوید را می‌دهم که اصلاً نگران بازار کار نساجی در کاشان نباشند. این را به ضرس قاطع می‌گویم؛ چراکه اکنون بین تمام دانشگاه‌های ایران در کل، چهار یا پنج دانشگاه داریم که سالی ۱۰۰ مهندس نساجی تحویل می‌دهند. فقط در کاشان ما بیشتر از سالی ۱۰۰ تا ۲۰۰ مهندس نساجی نیاز داریم؛ بنابراین به‌نظرم اصلاً جای نگرانی برای دوستانی که علاقه‌مند به کار هستند، وجود ندارد.
برگزاری نشست‌های تخصصی در حوزه ماشین‌سازی و قطعه‌سازی در سال جهش تولید
سرای نوآوری دقیقاً چه خدماتی ارائه می‌کند؟
دیاری: هدفگذاری کرده‌ایم تا در سالی که توسط مقام معظم رهبری به نام جهش تولید نامگذاری شده است، سرای نوآوری فرش ماشینی یک‌سری خدمات ویژه را به صنعت فرش ماشینی و کارآفرینان ارائه کند. قصد داریم نشست‌های تخصصی در حوزه ماشین‌سازی و قطعه‌سازی برگزار کنیم و این هفته نخستین نشست را برگزار کردیم. ماشین‌سازان و قطعه‌سازان را دعوت می‌کنیم تا در راستای وابستگی ما به خارج از کشور هر قطعه‌ای را که می‌توانند بسازند و کمک کنیم در حد توانی که داریم، آنها را به صنعت وصل کنیم و کارشان را توسعه دهیم.
سرای نوآوری فرش ماشینی یک مرکز رشد دارد. یعنی این سرا در زیرمجموعه خودش مرکز تحقیقات فرش ماشینی را دارد، مرکز رشد را دارد، همچنین شتاب‌دهنده فرش ماشینی و یک‌سری زیرمجموعه‌های دیگر را دارد که همه آنها در راستای ایجاد کارآفرینی از طریق کارهای دانش‌بنیان کار می‌کنند.
فراخوان جذب ایده
حدود یک ماه پیش فراخوان جذب ایده داده‌ایم که باز هم از هرکسی در حوزه فرش ماشینی اعم از اینکه دانش‌آموز، کارگر، شغل آزاد، استاد دانشگاه، دانشجو یا حتی بیکار باشد، دعوت می‌کنیم اگر ایده‌ای در حوزه صنعت فرش ماشینی دارند، ارائه کنند. فراخوان جذب ایده، علاقه‌مندان حتماً با مراجعه به سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان به بخش سرای نوآوری فرش ماشینی وارد شوند، در آنجا فرم‌ها را آپلود کرده‌ایم و می‌توانند با ما ارتباط بگیرند، نهایت تلاش خود را می‌کنیم که به همه علاقه‌مندان کمک کنیم.
به‌دنبال کارآفرینی برای علاقه‌مندان هستیم
تفاوتی که با مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری دیگر داریم، این است که سعی می‌کنیم به جای اینکه وام و تسهیلات بدهیم که البته آن را هم تا حدودی انجام خواهیم داد؛ بیشتر دنبال این هستیم که علاقه‌مندان را به صنعت وصل کنیم تا خودشان کارآفرینی کنند.
منبع:ana.press