آموزش چله کشی گلیم
هنر گلیم بافی یکی از هنرهای بسیار مفید در ایران است و هنرمندان زیادی به آن روی آورده اند، در این مطلب در مورد توانایی آموزش چله کشی گلیم صحبت می کنیم.
آموزش چله کشی گلیم به شما کمک خواهد کرد که به راحتی چله‌کشی گلیم را یاد بگیرید. چله که به آن تار نیز گفته می‌شود ، یک سری از نخ‌ها هستند که بصورت عمودی و موازی در کنار هم بر روی سر دار و زیر دار قرار می‌گیرند. در اکثر موارد جنس چله از پنبه است و در برخی موارد نیز ابریشم و پشم که با توجه به نوع فرش و نقشه یا علاقه و سلیقه بافندگان انتخاب می‌شوند. چله در واقع قسمتی است که بافت قالی بر روی آن انجام داده می‌شود ، تعداد تارهایی که به عنوان چله در نظر گرفته می‌شوند از فرشی به فرش دیگر متغیر است و تعیین آن بر اساس گره‌های نقشه انجام می‌پذیرد.
چله‌کشی
پیش از آموزش چله کشی گلیم لازم است که به تعریف چله‌کشی بپردازیم ، چله‌کشی یکی از مهمترین مراحل در زمینه بافت قالی و انواع گلیم محسوب می‌شود و در واقع نخستین گام عملی در جهت بافت یک گلیم و یا فرش می‌باشد. چله‌کشی به عملی گفته می‌شود که نخ تار بر روی چار چوب دار قالی بافی و گلیم بافی پیاده می‌شود. چله‌کشی در انواع مختلفی انجام می‌شود ؛ چله‌کشی ترکی و فارسی مهمترین انواع آن محسوب می‌شوند که هم برای گلیم و هم فرش همراه با تفاوت‌هایی کاربرد دارند.
مهمترین مواردی که پیش از آموزش چله کشی گلیم باید مورد توجه قرار گیرد موارد ذیل هستند :
دار استحکام کافی داشته باشد.
به کیفیت نخ چله توجه شود.
کمیت نخ چله مورد توجه قرار گیرد.
نخ‌های چله به هنگام کشش ، یکسان شوند.
بین چله ها فاصله‌ایجاد شده یکسان باشد.
چله‌کشی در زمان کوتاهی انجام بپذیرد.
کسی که چله‌کشی را انجام می‌دهد تا پایان چله‌کشی ثابت باشد تا چله شل نشود.
در نهایت چله های کشیده شده دستکاری نشوند.
نکات مهم آموزش چله کشی گلیم
بیشتر بخوانید:
هر آنچه در مورد چله کشی باید بدانید
مرغوبیت گلیم را چگونه تشخیص دهیم؟
مهمترین نکات آموزش چله کشی گلیم موارد ذیل هستند که باید مورد توجه قرار گیرند :
پیش از این که چله‌کشی انجام شود ضروری است که دار قالی مورد بررسی قرار گیرد تا از سالم بودن دار اطمینان حاصل شود ، سر دار و زیر دار لازم است که موازی باشند و بصورت عمود بر راست روها قرار گیرند و از هیچگونه عیب ، برآمدگی و نقصی برخوردار نباشند.
چله‌کشی باید در وسط دار انجام بپذیرد و نباید کوچکترین انحرافی داشته باشد و تقارن باید در دو طرف دار رعایت شود تا سنگینی چله ها به یک سوی دار انتقال نیابد.
در انتخاب نخ چله باید دقت لازم انجام شود و انتخاب نخ بر اساس ظرافت و درشتی طراح انجام بگیرد.
کشش‌هایی که بر روی نخ تار در عرض دار قالی انجام می‌شود باید مساوی و به یک اندازه باشد و توصیه می‌شود که چله‌کشی در یک زمان انجام بپذیرد و فاصله‌ای نیفتد.
از قبل چله‌کشی باید عرض گلیم مشخص شود و تعداد نخ‌هایی که برای تار بکار برده می‌شود باید بر اساس عرض کار حساب شود.
فاصله‌ای که بین تارهای چله معمولا وجود دارد به اندازه قطر چله ای است که مورد مصرف قرار می‌گیرد ، بر این اساس در هر سانتیمتر برای گلیم بین چهار تا پنج تار کشیده می‌شود.
تعداد تارهایی که کشیده می‌شود زوج است ، برای این که از زوج بودن تارها اطمینان داشته باشید در صورتی که نخ چله از زیر زهوار پایین عبور داده شود در انتها باید نخ چله از روی زهوار پایین نیز عبور داده شود.
عملی که برای چله‌کشی گلیم انجام می‌پذیرد بر عکس قالی سفت و با کشش انجام نمی‌شود به دلیل این که بافتی که برای گلیم انجام می‌شود نیاز به کشش زیاد در چله ها ندارد. کششی که برای چله های گلیم انجام می‌شود باید متوسط و نه زیاد شل و نه زیاد سفت باشد.
محاسبه تعداد تارهای مورد نیاز
یکی از مهمترین موارد مورد توجه در آموزش چله کشی گلیم ، محاسبه تعداد تارهایی است که برای چله‌کشی لازم است. نکته‌ای که در این بخش آموزش چله کشی گلیم باید گفته شود این است که برای این منظور در ابتدا باید خانه‌های بزرگ نقشه شمرده شود و در عدد ده ضرب شود تا تعداد گره‌ها بدست بیاید ؛ پس از آن برای این که تارهای گره محاسبه شود باید در عدد دو ضرب شود.
با توجه به ابعادی که فرش دارد برای هر طرف دو الی شش تار برای شیرازه در نظر داشته باشید. برای این که چله‌کشی یکسان انجام پذیرد از هر طرف دار لازم است که کمی فاصله در نظر گرفته شود و پس از آن بر سردار و زیر دار هفت سانتیمتر علامت گذاری کنید سپس تعداد تارها را بصورت مساوی در فاصله هفت سانتیمتری چله‌کشی کنید. توجه داشته باشید که در چله‌کشی هر چه قدر ضخامت نخ چله ها افزایش یابد بافت مورد نظر درشت‌تر می‌شود و هر چه نخ چله نازک‌تر باشد ، بافت نیز ظریف‌تر خواهد بود.
آشنایی با نخ راهنما در چله‌کشی
آشنایی با نخ راهنما در چله‌کشی و آموزش چله کشی گلیم
پیش از این که چله‌کشی را شروع کنید باید نخی از جنس چله را چند لا کنید و تاب دهید و به موازات زیردار و در فاصله بیست و پنج سانتیمتری با آن به راست روها و چپ روها محکم متصل کنید. نخی که قرار دادید به عنوان نخ راهنمای پایین محسوب می‌شود. نخ دیگری که از آن به عنوان نخ راهنمای بالایی یاد می‌شود به همین صورت با فاصله‌ای در حدود بیست و پنج سانتیمتر بالاتر از نخ اولیه در راست روها و چپ رو ها محکم می‌شود. به نخ‌های راهنما زاهوار نیز گفته می‌شود و به منظور ایجاد حالت ضربدری یا زیگزاگ در چله‌کشی از آن استفاده می‌شود.
آموزش چله کشی گلیم ترکی
در ادامه به آموزش چله کشی گلیم ترکی می‌پردازیم که یکی از روش‌های معروف در چله‌کشی گلیم است. در چله‌کشی گلیم ترکی در ابتدای کار نخ مناسب را با توجه به ظرافت فرش انتخاب می‌کنیم و پس از آن سرنخ را به یکی از طرف‌های زیر دار گره می‌زنیم. ادامه‌ی نخ را که حالت نوپ دارد از پایین نخ راهنما اولی عبور می‌دهیم و پس از آن نیز از روی راهنمای دوم عبور داده می‌شود و در ادامه از روی سر دار به طرف دار می‌بریم و نخ را از پایین زیر دار خارج می‌کنیم.
عملی که ذکر شد بصورت متناوب تکرار می‌گردد و چله‌کشی یک در میان انجام می‌شود تا در نهایت به پایان برسد. دقت داشته باشید که اولین نخی که در چله‌کشی کشیده می‌شود باید از نظر زیر رو در جهت عکس آخری باشد و اگر این طور نباشد یعنی چله‌کشی به درستی انجام نگرفته است. پس از این که چله‌کشی ترکی تمام شد نخ چله را اطراف زیردار چند دور بپیچید و پس از آن نخل متصل را به زیر دارد داخل چله برده و بین چله ها و زیر دار به سمت پایین بکشید تا استحکام بیشتری داشته باشد.
آموزش چله کشی گلیم فارسی
به طور معمول چله کشی گلیم فارسی برای بافت‌های بزرگ استفاده می‌شود و سه میله متناسب با ابعاد فرش دارد که توسط افراد ماهر انجام می‌گیرد. چله‌کشی بگونه ای انجام می‌شود که در میان دو نخ راهنما یک حالت زیگزاگ و بین نخ راهنمای بالا و سردار هم یک حالت زیگزاگ وجود داشته باشد. تعداد چله ها برعکس ترکی در سردار و زیردار نصف است و یکسان با نقشه است. فاصله تارها نیز به اندازه یک قطر نخ چله است.