رابطه خصوصیات محیط با طرح و نقشه فرش

انتخاب فرش نیز مانند انتخاب دیگر لوازم دکوراسیون، تابع قوانین وسبک دکوراسیون به کار رفته در محیط است. پیش از خرید فرش، به انتخاب نقشه‌ای متناسب با سبک دکوراسیون فضای خانه‌تان بیندیشید.
یش از هر توصیه ای در این زمینه یادآوری این مطلب خالی از لطف نیست كه معمولاً فرش های دستباف اكثر شهرهای ایران در سه قالب اصلی به لحاظ طرح بافته می شوند كه عبارت اند از لچك ترنج- خشتی و افشان كه در میان آنها لچك ترنج از قدیم، مورد استقبال بیشتری قرار گرفته و اغلب فرش هایی را كه شما در منازل یا در فرش فروشی ها می بینید در همین طرح بافته شده اند.البته طرح های دیگری نیز وجود دارند كه در شهرهای مختلف بر آن اساس بافته می شوند. گبه ها، فرش های تركمنی و غیره از این دسته اند.
برخی از كارشناسان فرش ادعا می كنند كه طرح های اصلی فرش های ایرانی برگرفته از معماری ساختمان های آن روزگار است. در نتیجه هنگامی كه در ساختار خانه¬ها تغییری اساسی ایجاد می¬شد، طراحان فرش نیز از این تغییر تبعیت می كرده اند.

آنها بر این عقیده اند كه طرح لچك ترنج فرش ها از طرح پردیس معماری ساختمان های سده آخر دوره اشكانیان الهام گرفته است.
این معماری از فضای اندرونی- بیرونی تشكیل شده بود و در واقع فرش های لچك و ترنج؛ نمادی از حیاط این ساختمان ها بوده اند. «لچك»ها باغچه های سبزیكاری چهار وجه حیاط و «ترنج» حوض میانی حیاط را یادآور می شدند. گل های میان آنها نیز به گلكاری های گل محمدی حیاط اشاره می كرده اند.
پس از گذشت زمان و ایجاد تغییرات در معماری و حذف حوض میانی و باغچه های سبزیكاری، طرح افشان فرش به وجود آمد. در این طرح دیگر اثری از لچك و ترنج نبود و با حفظ همان حاشیه اصلی در فضای میان حاشیه ها نقش هایی از انواع گل و ساقه و برگ دیده می شدند.

طرح های خشتی جمله دیگر طرح های فرش های ایرانی هستند كه براساس آن تمام سطح داخلی مابین حاشیه ها به مستطیل هایی مساوی تقسیم شده و در داخل هر یك نقشه ای بافته می شود كه ممكن است این نقشه ها چندین بار در خشت های مختلف تكرار شود. البته عدم تكرار آنها نشانی بر مرغوبیت نقشه و ابتكار طراح است. این طرح در برخی از شهرها به گلستان نیز معروف است.

امروزه طراحان نقشه های فرش با ابتكارات خود و براساس سلایق متقاضیان در همین قالب های اصلی به ارائه طرح های متفاوت و زیبا پرداخته اند كه با توجه به نامشان ثبت شده است. مثلاً در فرش های تبریز نقشه های علیا، بهشتی، شیوا، بنام، تقی زاده، قلی نامی و بسیاری نقشه های دیگر وجود دارند كه با توجه به نام طراحانشان نامگذاری شده اند و اگرچه به لحاظ طرح و رنگ با هم متفاوت هستند ولی همگی در قالب طرح اصلی لچك ترنج جای می گیرند. با توجه به تنوع موجود، دست برای انتخاب مناسب ترین فرش برای فضای مورد نظر باز است.

پس در همین راستا به پیشنهادات زیر توجه كنید:
• در فضایی با وسعت كم، پهن كردن فرش با نقش و نگاری فشرده و متراكم، به شلوغی فضا و در نهایت كوچكتر به نظر آمدن آن كمك می كند.
هنگامی كه كفپوش ثابت فضای مورد نظر شما طرح دار است فرشی با طرح های خلوت انتخاب كنید تا تعادل طرح و نقش در كف محیط حفظ شود. مثلاً در صورت امكان استفاده از گبه به لحاظ سبك دكوراسیونی محیط بهترین انتخاب برای روی كفپوش پاركت آن هم در فضای مدرن گبه است.

دکوراتورها همواره فرش های با طرح افشان را برای فضاهای كوچك توصیه می كنند.
انتخاب فرش های لچك ترنج برای فضای معمولی و نسبتاً بزرگ بسیار مناسب است ولی انتخاب فرش خشتی برای این قبیل مكان ها توصیه نمی شود زیرا سبب كوچكتر جلوه كردن محیط می شود.
• رنگ و انتخاب فرش: برای فضایی با وسعت كم، فرشی با تركیب رنگی روشن انتخاب كنید. این مسئله در مورد مكان های با محدودیت نور كافی نیز توصیه می شود. هر چه كف زمین روشن تر باشد فضا بزرگتر و نورانی تر جلوه می كند. در ضمن به هنگام انتخاب رنگ فرش، به پالت رنگی موجود در فضا شامل رنگ دیوارها، پارچه روكش مبلمان، پرده¬ها و حتی رنگ چوب لوازم و از همه مهمتر رنگ كفپوش، توجه كنید. حفظ هماهنگی میان طرح و رنگ فرش انتخابی و دیگر عناصر یك فضا از جمله مهمترین موارد در انتخاب فرش مناسب است.
• كاربرد محیط و فرش مناسب: این كه فرش مورد نیاز در چه مكانی و با چه كاربردی پهن می شود در انتخاب تعیین كننده است. مثلاً برای فضاهای پر رفت وآمد مثل اتاق نشیمن و فضای ورودی خانه، فرش های روشن و با بافت ظریف و به اصطلاح رج بالا انتخاب نكنید. اینگونه فرش ها در این مكان ها در معرض آسیب دیدگی بیشتری قرار می گیرند.
•سبك دكوراسیون: انتخاب فرش نیز مانند انتخاب دیگر لوازم دكوراسیونی تابع رعایت قوانین سبك دكوراسیونی به كار رفته در محیط است. لذا پیش از خرید فرش به انتخاب نقشه ای مناسب با سبك دكوراسیونی فضای خانه تان بیاندیشید.
منبع:کتاب جامع